មូលហេតុដែលប្រជាជនខ្មែរយើង យកសពទៅបូជា ពេលដែលមានមនុស្សស្លាប់
ដើម្បីឈ្វេងយល់ពីពិធីនេះ គប្បីត្រូវដឹងថា នាដើមសតវត្សរ៍ទី ១ នៃគ្រិស្តសករាជ ខ្មែរយើងបានទទួលឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌ក្លិង្គដែលមានព្រហ្មញ្ញសាសនា និងពុទ្ធសាសនាជាមូលដ្ឋាន។ ដូច្នេះក្នុងបរិស្ថានវប្បធម៌សំស្ត្រឹត ជនជាតិខ្មែរយើងបានផ្លាស់ប្ដូរទម្រង់វប្បធម៌របស់ខ្លួនបន្តិចម្ដងៗ ពីពិធីកប់សពទៅពិធីបូជាសព ដូចដែលបានកត់ត្រាទុកក្នុងកំណត់ហេតុចិននាសម័យបុរាណ។ តាមកំណត់ហេតុចិន បានឲ្យគេដឹងថា ខ្មែរយើងបូជាសពដោយមានវត្តមានរបស់ព្រះភិក្ខុសង្ឃ មិនខុសពីប្រពៃណីដែលខ្មែរប្រារព្ធនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នប៉ុន្មានទេ។ ពេលឪពុកម្ដាយទទួលមរណភាព កូនចៅអត់បាយទឹក ៧ ថ្ងៃ។
ពួកគេកោរសក់ដើម្បីកាន់ទុក្ខ ហើយទ្រហោយំថែមទៀតផង។ ក្រុមគ្រួសារបាននិមន្តព្រះសង្ឃនិងព្រះភិក្ខុនីមកសូត្រធម៌ ហើយហែក្បួនសពទៅកាន់កន្លែងបូជា ដោយមានភ្លេងខ្មោចលេងកំដរ (ភ្លេងខ្លងខែក)។ សពត្រូវបូជាក្នុងបច្ឆាសង់ដោយឈើក្រអូប។ ក្រោយពីបូជាព្រះភ្លើងរួច គេរើសធាតុដាក់ក្នុងកោដ្ឋធ្វើអំពីដីដុតដោយមានលាបពណ៌ផ្សេងៗ ឬមាស បើសិនអ្នកស្លាប់នោះជាព្រះរាជវង្សានុវង្ស ឬជាព្រះមហាក្សត្រ ។ ឯកសារខាងលើនេះ បានបញ្ជាក់នូវចំណាស់នៃទំនៀមទម្លាប់ដុតខ្មោចនាសម័យនគរភ្នំ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាដែលចោទឡើងនៅទីនេះ គឺហេតុដូចម្ដេចបានជាខ្មែរនាសម័យនគរភ្នំបូជាសពខុសពីបុព្វការីជនរបស់ខ្លួន ដែលនិយមកប់សពច្រើនជាងបូជាទៅវិញ ។
បណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ ជាអ្នកស្រាវជ្រាវលើឯកសារជាច្រើនបានបញ្ជាក់ថា តាមទ្រឹស្ដីអំពីព្រលឹងឬវិញ្ញាណ ជនជាតិខ្មែរបុរាណជឿថា ក្រោយពីស្លាប់វិញ្ញាណនឹងចាប់បដិសន្ធិឡើងវិញ។ ជំនឿនេះ សមស្របនឹងលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា។ គេជឿថា វិញ្ញាណមនុស្សឬអាត្ម័នក្រោយពីមរណភាពអាចនឹងឡើងទៅជួបនឹងវិញ្ញាណ នៃលោកទាំងមូលឬព្រាហ្មណ៍ តាមរយៈព្រះអគ្គីដែលដុតកម្ដៅជម្រះធាតុទាំង ៥ ដែលមានក្នុងខ្លួនប្រាណរបស់បុគ្គលនីមួយៗ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយ បានជាខ្មែរទាំងព្រាហ្មណ៍ទាំងពុទ្ធសាសនា និយមបូជាសពនឹងព្រះភ្លើង ។ លោកមីសែល ត្រាណេ បានបញ្ជាក់ថែមទៀតថា អ្វីដែលពោលខាងលើនេះមិនមែនមានន័យថា ខ្មែរសម័យក្លិង្គចូលស្រុកមិនចេះបូជាសពនឹងភ្លើងទេ។ តាមការពិត ជនជាតិខ្មែរបានប្រារព្ធធ្វើរួចហើយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែមិនទាន់មានលក្ខណៈទូទៅទូលំទូលាយ។ គេចូលចិត្តកប់សពច្រើនជាងការបូជាសព។
តាមរយៈនៃការវិវត្តន៍នៃប្រវត្តិសាស្ត្របានឲ្យគេសន្និដ្ឋានថា ការដុតសាកសពទាក់ទិននឹងជំនឿលើភ្លើង ដែលមានលក្ខណៈជាសកល។ "ភ្លើង" ជាធាតុមួយដែលមានលក្ខណៈពិសិដ្ឋ ដោយហេតុថាវាជាប្រភពនៃជីវិត។ តាមគម្ពីរវេទ គឺធាតុភ្លើងនេះហើយដែលកម្ដៅលោក បង្កើតលោកទ្រទ្រង់លោកពីភាពឆៅទៅភាពឆ្អិន ពីល្ងង់ទៅភាពភ្លឺស្វាង ពីអវិជ្ជាទៅអរិយភាព ៘ ដូច្នេះហើយបានជាព្រាហ្មណ៍គោរពបូជាភ្លើងដោយតាំងឈ្មោះថា "អគ្គី"។ នៅពេលដែលបុព្វបុរសខ្មែរចាប់ផ្ដើមកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា គេឲ្យឈ្មោះភ្លើងថា "ព្រះអគ្គី" ក៏ប៉ុន្តែសម័យមុនប្រវត្តិសាស្ត្រគេហៅថា "ថ្ងៃ"។ ហើយកាលដែលខ្មែរប្រើពាក្យអាទិត្យដែលជាភាសាសំស្ត្រឹតជំនួសថ្ងៃ អាចធ្វើឲ្យគេមានភាពងាយស្រួលក្នុងការស្វែងយល់ពីអត្ថន័យជារួម។ អ្នកប្រាជ្ញខ្មែរសម័យបុរាណបានឈ្វេងយល់ថា: ខ្លួនប្រាណរបស់បុគ្គលមនុស្សជាការផ្សំផ្គុំរវាងធាតុទាំង ៥ ទឹក, ដី, ខ្យល់, ភ្លើងនិងវិញ្ញាណ ឬអាត្ម័ន ហើយក្រោយពីស្លាប់ ធាតុទាំង ៥ នេះ ត្រូវត្រឡប់ទៅកាន់ប្រភពដើមវិញសម្រាប់ជីវិតអមតៈ គឺព្រាហ្មណ៍។ ព្រាហ្មណ៍ គឺស្ថិតនៅទីខ្ពស់បំផុត ដែលជាទីផុតរំដោះទុក្ខ។
ដូច្នេះដើម្បីអាត្ម័នអាចនឹងទៅកាន់ទីអមតៈ គេត្រូវបំពេញនូវពិធីបូជាភ្លើងដើម្បីសម្អាតសពស្មោគគ្រោកទៅកាន់បរលោក ។ ការវិភាគពាក្យភ្លើង អាចនាំមកនូវសេចក្ដីបំភ្លឺខ្លះដែរទាក់ទិននឹងជំនឿសាសនារបស់ខ្មែរ។ ពាក្យ «ភ្លើង» អាចកើតចេញពីពាក្យឡើង គឺអ្វីដែលត្រដែតឡើងពីក្រោមឡើងទៅលើ ពីឋានមួយទៅឋានមួយ។ តាមរយៈអត្ថន័យនេះ យើងអាចសន្និដ្ឋានថា ភ្លើងមិនត្រឹមតែនាំមកនូវថាមពលកម្លាំងពលំ គឺនាំមកនូវគ្រឿងបូជាយញ្ញ ដូចជាសពទៅកាន់អាទិទេព ឬព្រាហ្មណ៍ថែមទៀតផង ក្រោយពីដុតសម្អាតភាពស្មោគគ្រោកឲ្យវិនាសអស់។ ដូចនេះ ពិធីបូជាសពរបស់ជនជាតិខ្មែរមានអត្ថន័យស៊ីជម្រៅ ពុំំមែនជាជំនឿអកុសលគ្មានខ្លឹមសារទេ ហេតុនេះហើយបានជាជនជាតិយើងនៅតែប្រារព្ធមិនដាច់តាំងពីបុរាណកាលរហូត ដល់សព្វថ្ងៃនេះ៕
ប្រភព៖ CEN l សម្រួល៖ មនោ វិជ្ជា (អ្នកនិពន្ធ និងស្រាវជ្រាវ)
No comments:
Post a Comment